Over God en ongeloof

Sinds mei 2006 noem ik mezelf geen christen meer. Ik besloot resoluut te stoppen met halfslachtig geloven. Een gedegen christelijke opvoeding en vele kerkdiensten konden het niet voorkomen. De simpele reden: een gebrek aan bewijs.

Al tijdens m'n puberteit vroeg ik me weleens verontrust af of God en 'alles eromheen' niet één groot bedenksel was. In mijn studententijd nam de twijfel snel toe. Ik las veel, werd kritischer en ging het geloof meer en meer als een complexe menselijke creatie zien. Ik was inmiddels erg vrijzinnig en kon eigenlijk weinig meer met 'God'; ik zag het simpelweg als een interessant concept. Hemel, hel, engelen en demonen... het zei me niets meer. Naar de kerk gaan deed ik amper nog. Toch bleef ik meedoen aan religieuze activiteiten van NSA, een (leuke!) christelijke studentenvereniging waar ik sinds 2000 lid van was. Ik was geestelijk te lui/onrijp/laf om mezelf heftige vragen te stellen als 'Geloof ik eigenlijk nog wel?', en 'Zo nee, wat betekent dat dan?'.

Maar begin 2006 veranderde dat. Eindelijk realiseerde ik me dat de situatie onhoudbaar was. Wat ik zei en liet zien op religieus gebied viel niet te rijmen met wat ik dacht en voelde. Ik moest stoppen met dat geforceerde, bijna neppe gedoe. Een ongelovige vriend noemde mij niet voor niets grappend een "slechte christen". Ik deed af en toe m'n best om mijn geloof te verdedigen, maar het kwam er nooit echt overtuigend uit. En ik wist het. Maar de morele basis achterlaten waarmee je bent opgegroeid, doe je niet zomaar. Vandaar dat ik de beslissing pas op mijn 25e nam. Dat ik hardop "Ik geloof niet meer in God!" kon zeggen, voelde als een bevrijding. Ik hield mezelf niet meer voor de gek.

Ik heb goede, dwingende redenen nodig om te geloven in een almachtige, alwetende en onzichtbare schepper-god. Die redenen had en heb ik niet, omdat ik nog nooit overtuigend bewijs heb gevonden dat zo'n god überhaupt bestaat. Dat ik dat niet eerder inzag, lag aan m'n eerdergenoemde onwil om belangrijke levensvragen onder ogen te zien. Ik denk dat ik te lang, te veel op mijn (christelijke) opvoeding en (dito) sociale omgeving steunde, zonder zelf het heft in handen te nemen. Ik vind dat een levensbeschouwing iets hoort te zijn waar je volledig achter staat en verantwoording over kunt afleggen, niet iets wat je klakkeloos kopieert en gedachtenloos bezit. Daarom zie ik mijn proces van 'ontkering' niet alleen als mentaal volwassen worden, maar ook als het vinden van een eigen spirituele identiteit. Beter laat dan nooit!

Hoe valt die nieuwe identiteit dan te omschrijven? Ik denk als humanistisch, want ik wil m'n denken baseren op mijn mens-zijn in deze wereld, de realiteit die ik met iedereen deel, in plaats van op een bovennatuurlijke waarheid. Wat betreft mijn gedachten over God & Co. lijk ik op een weak atheist. Dat 'weak' onderscheidt me van de strong atheists, die "accept as true the proposition 'God does not exist'". Zover ga ik niet, ik blijf bescheiden, maar wil mijn eigen menselijke inzicht niet bagatelliseren. Daarom zit ik tussen "those who state that they personally have no knowledge of God" (agnosten) en "those who have made up their minds, deciding that the evidence doesn't warrant belief" (atheïsten) in.

De voorgaande definities zijn allesbehalve vastomlijnd. Je kunt ze daarom het best zien als ruwe schetsen van hoe ik nu denk. Eén ding is wel duidelijk: afgelopen jaar wankelde mijn ongeloof niet één keer! Als heiden word ik alsnog vroom, lijkt het.