22-07-2009

Recensie: On the Road & Trilobite

Met pijn in het hart en een gevoel van schaamte leg ik twee boeken opzij. Ik kom maar niet door On the Road en Trilobite heen. Het moment is aangebroken om de handdoek in de ring te gooien. De liefde voor het lezen mag niet onder een paar taaie boeken lijden. Toch twee korte recensies.

ON THE ROAD
De kans is groot dat u al eerder van dit werk van Jack Kerouac gehoord heeft. De mythische status van het boek was ook de reden dat ik hem kocht. Het is één groot reisverslag, geschreven als een gedachtenstroom. De vertelvorm geeft de geestesgesteldheid van Kerouac en zijn vrolijke kornuiten weer: het leven is voor deze 'beatniks' een zoeken naar een doel, het geluk, een bestemming. Avonturen volgen elkaar in rap tempo op, nergens wordt te lang bij stilgestaan door Sal Paradise, de zwaar melancholische verteller.

Dat is meteen het probleem van het boek: op de helft is nog steeds geen plot te onderscheiden. In elke plaats gebeurt ongeveer hetzelfde (men wordt dronken, gebruikt wat drugs, rotzooit met vrouwen) en de route wordt bevolkt door "sad and sweet kids", als je Sal moet geloven. Al zijn medereizigers zijn oneindig interessant en diepzinnig en vrijgevochten. Toch ligt desillusie ligt op de loer en op de helft weet je als oplettende lezer wel waar het naartoe gaat. De zin om daar daadwerkelijk te belanden was er bij mij op een gegeven moment echter af.

Het moet gezegd worden dat Kerouac met zijn treffende sfeertekening het onzekere reizende bestaan tot leven laat komen; geen enkele man in z'n twintiger jaren zal zonder jaloezie kennisnemen van de wederwaardigheden van deze groep vrijbuiters. Ik sluit niet uit dat ik deze klassieker (op dit moment verfilmd door Walter Salles (o.a. The Motorcycle Diaries)), nog eens ter hand neem. Misschien als ik op het punt sta 30 te worden...

TRILOBITE: EYEWITNESS TO EVOLUTION
De volgende quote van de Britse paleontoloog en schrijver Richard A. Fortey is veelzeggend: "I'd like to return to the atmosphere of the 19th century, when science was seen as romantic and people wrote books with titles like ‘The Romance of Stones'." Uit het boek van Fortey ademt deze liefde voor de romantische kant van de wetenschap: het wroeten in de grond en het nauwkeurig vergelijken van honderden fossielen in stoffige kabinetten van gerenommeerde universiteiten. Deze man is verliefd op zijn specialisme, de trilobiet, een tor-achtig beestje dat ongeveer 500 miljoen jaar geleden op de bodem van de oceaan rondkroop.

Zoals bij veel andere populair-wetenschappelijke boeken gebruikt Fortey een favoriet onderwerp als kapstok om er een heel verhaal over geologie, evolutie en de wetenschap in het algemeen aan op te hangen. Zo wordt onder meer duidelijk hoe competitief en achterbaks het academische wereldje kan zijn, met geleerden die te trots zijn om hun ongelijk toe te geven en hun 'tegenstanders' liever en publique beledigen. Oud nieuws, maar leuk gebracht door Fortey. Een feitje waar ik echter wél enorm van opkeek is dat trilobieten ogen van kristal hadden. Ja, je leest het goed. Als enige diersoort ooit hadden ze geen ogen van organisch materiaal, maar van doorzichtig, keihard calciet. Een fantastisch voorbeeld van de vreemde routes die het leven kan nemen.

Ook vermeldenswaardig is Fortey's theorie over de raadselachtige Cambrische Explosie, een periode waarin er in korte tijd (70-80 miljoen jaar) opeens veel nieuwe groepen organismen ten tonele verschenen, de ene nog bizarder dan de ander. Of zo lijkt het, tenminste. Volgens Fortey was er geen sprake van plotseling toegenomen groepenvorming door versnelde evolutie, maar van versnelde groei van bestaande soorten. Om de groei van de weekdiertjes letterlijk te ondersteunen, werd het bezitten van een uitwendig skelet (lees: schelp) van belang. Pas toen die skeletten verschenen, lieten dode dieren fossielen achter, waardoor de illusie van een explosie van soorten werd gewekt. Boeiend, boeiend.

Datzelfde kan niet gezegd worden over trilobieten in het algemeen. Behalve wanneer je die beesten decennia lang bestudeerd hebt, zijn ze niet interessant genoeg voor een heel boek. Veel recensenten op het web zijn het me me oneens, maar Richard, old boy, I'm terribly sorry that I don't share your passion. Now, let's have another cup of tea, shall we?

Geen opmerkingen:

Een reactie posten