Eerste goddeloze omroep

We hebben de Humanistische Omroep. We hebben er één voor hindoes en één voor boeddhisten. Een heel stel omroepen zijn uiteraard gestoeld op good ol' Abrahamitische grondslag. Dan zijn er nog de commerciële omroepen waarvoor alleen kijkcijfers heilig zijn. Maar krijgen we straks ook met PowNed een uitgesproken atheïstische omroep?

Op weblog GeenStijl, online voorloper van de toekomstige tv-zender, is religie al niet erg populair. In de "12 argumenten om lid te worden van PowNed" staat echter heel officieel het volgende statement:

#5. PowNed. God is geen lid
Wij geloven pas iets als we het kunnen zien, ruiken, horen of vast kunnen pakken. Voor God ben je dan ook bij PowNed aan het verkeerde adres. Die heeft al omroepen genoeg aan zijn voeten liggen. Maar ook valse profeten als Al Gore kunnen op onze warme belangstelling rekenen.

Nou, dat belooft wat! Wat dan? Ik denk programma's als God Bestaat Niet van de RVU, vol keurig wetenschappelijke, maar uiteindelijk vreselijk lege, reductionistische praat. Allemaal in dienst van het cynische en überrationele wereldbeeld van de PowNed-kijker en GeenStijl-klikker, waarin religie als eerste het onderspit moet delven. Er wordt geen ruimte gelaten voor intuïtie en creatieve irrationaliteit die vaak via religie wordt geuit. Het is 'hard' tegen 'zacht'.

Da's jammer, want de christelijke religie kan erg mooi zijn (net als de islam, maar ik begeef me liever op bekend terrein). Ze verenigt mensen rondom lovenswaardige idealen, ze doet ze uitstijgen boven zichzelf. Ze verruimt het blikveld tot voorbij de eigen sores. Let wel: dat alles tot in zekere zin en in het meest positieve geval. Een gebrek aan een kritische blik speelt veel christenen namelijk parten. Soms veroorzaakt door een hang naar radicaliteit en puurheid, soms door al dan niet zelfopgelegde starheid en kortzichtigheid. Ze nemen aanwijsbaar achterhaalde en zodoende vaak kwalijke onderdelen van hun geloof veel te serieus. Simplistische mythes worden verheven tot dogma en zijn aanleiding voor wijdverspreide domheid en ellende.

Als je die geloofsvarianten wilt aanpakken, doe je dat het best op een subtiele, intelligente manier. Verdiep je in de materie! Ken uw vijand, en zaag vervolgens aan de poten van zijn Heilige Stoel. In het geval van het christendom zijn dat de veronderstelde exclusiviteit en historiciteit die dogma's dikwijls bestaansrecht geven. Je doel is te tonen dat religie al vanaf het begin een kwestie van pick and choose is, dat het geen probleem is om onderdelen of zelfs dogma's te laten vallen. De kerngedachte blijft toch overeind staan, dat laten twee millennia kerkgeschiedenis wel zien. Al zal het helaas wel een enorme kluif zijn om het christendom te ontdoen van het 1600 jaar oude misbaksel 'erfzonde'. Of het banale 'Kwaad' in de vorm van de duivel en zijn trawanten.

De weg die PowNed wellicht gaat volgen, is in ieder geval niet productief. Wat nu al op GeenStijl gebeurt, is het kind met het badwater weggooien, iedereen over één kam scheren, van dik hout planken zagen, en nog meer van die mooie gezegdes. Dat kun je natuurlijk niet máken met zoiets subtiels en gevarieerds als geloof. Er bestaat bijna geen zwart-wit als het om levensbeschouwing aankomt, het is een enorm grijs gebied. Van een afstand tenminste. Om in die kleurloze brij van dichtbij nuances te onderscheiden zijn zorgvuldigheid, geduld en oprechte interesse nodig. En dat kunnen luie hobby-cynici doorgaans niet opbrengen.

Ikzelf overigens ook niet altijd. En dat terwijl ik op het punt sta om het razend interessante boek The Birth of Satan – Tracing the devil’s biblical roots open te slaan. Een smeuïge recensie is onvermijdelijk. Genoeg reden om mijn bescheiden blogje in de gaten te houden!