Twee problemen
Mijn vakantie in Frankrijk was goed voor een paar dingen: mijn humeur, mijn huidskleur en inspiratie voor een kritische blogbijdrage over het christelijke geloof. Want dat rammelt hier en daar, vind ik.Er zijn mensen die vinden dat ik het geloof opnieuw een kans moet geven. Maar waarom zou ik in vredesnaam het bestaan van een tweede, onzichtbare en volslagen andere wereld aannemen om déze wereld mee te verklaren? Vele gelovigen denken dat onze wereld niet op zichzelf kan staan. Want ze kwam voort uit een goddelijke wereld, wordt er continu door beïnvloed en heeft haar voortdurende bestaan eraan te danken. Men lijkt niet in te zien dat onze wereld praktisch bodemloos complex is. Ze biedt genoeg 'stof' om alle verschijnselen mee te verklaren, ook wonderen. Daar ben ik van overtuigd. Daarom vind ik dat pas nadat álle mogelijke natuurlijke verklaringen kunnen worden uitgesloten, dus nadat de wereld helemaal is doorgrond, een gebeurtenis of een fenomeen pas bovennatuurlijk genoemd mag worden.
Een ander probleem van het christelijke geloof is de moreel zeer onaantrekkelijke basis ervan. Die komt naar mijn mening hierop neer: Ieder mens krijgt van God twee keuzes. Óf je geeft hem de erkenning en aanbidding die hij blijkbaar per se wil, óf je brandt voor eeuwig in de hel. Dat we mede dankzij de erfzonde (wat dat ook moge zijn) voor dit blok worden gezet, doet er niet zoveel toe. Want de Bijbel leert dat God in de toekomst kan kijken. Dus toen hij ons schiep, wist hij dat we ooit - door de zonde - voor deze keuze gesteld zouden worden. Ik zie geen verschil tussen God en een tiran die je levenslang dreigt op te sluiten als je hem niet wil eren. Wat is onze 'vrije wil' nog waard met zulke magere opties? Ik wil geen God aanbidden die de zaken zo stuurt dat hem aanbidden de enige redelijke uitweg is. Het heeft wel wat weg van chantage.
Weet je wat pas fair zou zijn? Dat God ons de keuze liet om zonder hem de eeuwigheid in te gaan, zónder dat we wenen en tandenknarsen vanwege de hete vlammen en het deprimerende vooruitzicht dat er geen einde aan die helse barbecue zal komen. Maar de christelijke God is geen god die zijn trots opzij zet en zegt: "Ik heb je geschapen als een vrij individu, dus je mag ook tégen mij en mijn beleid kiezen, hoe jammer ik dat ook vind." Neen, zijn boodschap is: "Turn or burn!" Gelovigen leggen de nadruk graag op andere, wat positievere aspecten van hun geloof, zo van: "Leef het leven zoals het bedoeld is, in de genade van God en met Jezus als je beste vriend!" Maar in de kleine lettertjes staat toch echt: Het spijt me, maar je hebt eigenlijk helemaal geen keuze (tenzij je eeuwig wilt branden, uiteraard). Vreemd voor een religie die genade en naastenliefde hoog in het vaandel heeft staan.
Dit was mijn visie als buitenstaander met enige inside kennis. Wat vind jij ervan, al dan niet christelijke lezer?
- label:
geest
Hey Harmen,
BeantwoordenVerwijdereninteressante vragen. Op grond waarvan accepteer je pas een bovennatuurlijke oplossing als een natuurlijke is uitgesloten. Kun je dat dan ooit? Ook de natuurlijke wereld is nooit volledig kenbaar. Er zijn altijd mogelijke oorzaken die je niet kan opsporen. In het geval van onverklaarbare fenomenen kun je je dus altijd beroepen op vooralsnog ongekende maar niettemin mogelijke natuurlijke verklaringen. Daarmee geef je het bovennatuurlijke a priori geen kans.
Ik ken trouwens aardig wat tamelijk onverklaarbare fenomenen, waarbij een vorm van telepathie volgens mij het enige aanvaardbare alternatief voor een 'hogere macht' is. Is telepathie natuurlijk of bovennatuurlijk? Willem Smouter veegt overigens in zijn laatste boek de vloer aan met dit onderscheid. Maar dat terzijde.
Philip Yancey en anderen hebben volgens mij een benadering van de werkelijkheid die wel degelijk 'onverklaarbare' zaken oplevert. Daarbij gaat het om dingen als moraliteit, esthetiek en liefde. Intrinsieke betekenis is niet mogelijk in een volledig natuurlijk wereldbeeld, want betekenis wordt toegekend. Maar is beauty enkel in the eye van de beholder? Bestaat moraal enkel bij de gratie van onze morele gevoelens? Is een mystieke ervaring enkel een chemisch proces? Of kennen wij betekenis toe aan dingen omdat ze ook daadwerkelijk betekenis hebben, omdat ze die gekregen hebben? Ik vind het alternatief onverteerbaar.
Je andere probleem vind ik spannender. Het sluit nauw aan bij de twijfels die ik heb bij de christelijke religie (die gelukkig niet samenvalt met de leer van Jezus). De leer van de hel als een 'place of torment' waar alle mensen die Jezus niet als Lord and Saviour aangenomen hebben tot in de eeuwigheid zullen branden, is volgens mij minder bijbels dan hij vaak wordt voorgesteld. Datzelfde geldt voor de leer dat God in de toekomst kan kijken. Blijkt dat uit de bijbel?
Als God ons gemaakt heeft en liefheeft, kan hij ons niet met droge ogen onze eigen weg los van Hem laten gaan. Welke vader zou het onverschillig laten dat zijn kind hem zou afwijzen? En welke vader zou zijn kind hier een tijd in laten begaan om hem vervolgens een eeuwigheid (die in geen verhouding staat tot de tijd waarin het kind zich van de vader afkeerde) te pijnigen. Als de hel voor ongelovigen nu eens niet zou bestaan, zou dit het probleem oplossen?
De hel voor ongelovigen sluit een eerlijke keuze uit. Immers, als men in de hel gelooft is het alternatief voor een gelovig leven dusdanig onaantrekkelijk dat men zich uit angst bekeert, en gelooft men niet in de hel, dan kiest men er ook niet zelf voor erin te belanden.
Jezus waarschuwt volgens mij nooit ongelovigen voor de hel, wel zij die gelovig denken te zijn maar er niet naar handelen. Misschien is het turn or burn concept pas later in de christelijke religie geslopen.
ruben
- Natuur en bovennatuur... het blijft een interessante kwestie, die al snel te filosofisch wordt voor mij. Je zou inderdaad kunnen zeggen dat ik het bovennatuurlijke a priori geen kans geef. En dat terwijl ik open-minded zeg te zijn! Maar open-minded kun je alleen binnen bepaalde denkkaders zijn, denk ik, en er is een verschil tussen open-mindedness in de praktijk en open-mindedness tijdens het overdenken van de wereld. Ik vind mijn houding heel redelijk en werkbaar. Geloof in een bovennatuur lijkt niet noodzakelijk te zijn en leidt tot conflicterende opvattingen. Het is volgens mij gewoon zinniger en constructiever om je op de natuur te richten. Voor mij werkt het in ieder geval.
BeantwoordenVerwijderenIk heb geen moeite met het feit dat dingen betekenis hebben omdat ik die aan de dingen geef. Waarom vind je eigenlijk dat dingen van zichzelf betekenis moeten hebben? Omdat die betekenis dan leeg lijkt? Vaak overlapt jouw betekenis toch met die van anderen?
- Ik vind dat de Bijbel suggereert dat God in de toekomst kan kijken. Kan even geen teksten produceren. Geef even aan of je die kwestie relevant/interessant genoeg vindt, dan ga ik er verder op in.
- Ik heb wat gelezen over Jezus en de hel, en je hebt gelijk, hij zegt niet dat ongelovigen naar de hel gaan, al is Joh.3:5 misschien een twijfelgeval. Wel heeft hij het wel tig keer over die plek, (helaas?) zonder duidelijk af te bakenen wie er wel en niet in die vurige poel geworpen zullen worden. Dat feit, in combinatie met teksten als 2 Tess. 1:6-9, Fil. 2:18,19 en Openb. 20:15 waarin wordt gezegd dat ongelovigen wel degelijk naar de hel gaan, heeft het mogelijk gemaakt dat het in de christenheid gemeengoed is geworden dat laatste te denken (denk aan het populaire “Sinners in the Hands of an Angry God”). Mede daarom wil ik niet bij die club horen. Wat mensen geloven, hoe ze Jezus' woorden en de bijbelteksten interpreteren, *is* voor mij namelijk het christendom. Hoe kijk jij daar tegenaan? Kun je de latere uitspraken over de hel (o.a. van Paulus) wel zomaar ondergeschikt maken aan die van Jezus?